Nagrodzona praca

projekty ubioru

Zwycięskie śniadanie czyli mariaż galerii i marketu

„Ly Peti Deżeny la Surpris de Paris” Aleksandry Sowińskiej balansuje na kilku krawędziach: sztuki użytkowej i wysokiej, sztuki i życia, żartu i twórczego wykorzystania form. Wielokrotna ambiwalencja tej pracy zdecydowała o przyznaniu jej nagrody portalu Łódź - art. Praca to przygotowany do posiłku, bogato zastawiony stół, czekający na gości. Starannie dopracowana kompozycja opiera się na bieli, czerni i srebrze, co zwiększa wrażenie elegancji. Wszystkie elementy są rozmieszczone niemal symetrycznie, nad całością zaś dominuje ogromny tort. Wszystko budzi wyraźne skojarzenia z barokową obfitością form i przepychem, ale także manierystycznym strachem przed pustką. Kiedy jednak podchodzi się do stołu okazuje się, że kubeczki i sztućce są plastikowe, talerze jednorazowe, a potrawy zrobione m.in. z dzianin, nitek, zmywaków, plastikowych naczyń, gumek do włosów (popularne niegdyś „frotki”) i spinek.

Zestawienie wyszukanej formy, kojarzącej się z czymś elitarnym, z łatwo dostępnymi materiałami, które kupić można w każdym z marketów zderza sztukę wysoką z kulturą konsumpcyjną. Takie zestawienia są o tyle niebezpiecznie, że wymagają wskazania wygranego. W przypadku pracy Sowińskiej zdecydowanym wygranym została sztuka wysoka, która zdystansowała swoją konkurentkę - konsumpcję, włączając formy popularne, tanie i nierzadko tandetne w obręb tzw. sztuki wysokiej artystka użyła ich w niebanalny sposób. Pozbawiając produkty celów użytkowych zaskoczyła widzów i wytrąciła z konwencjonalnego podejścia do tych przedmiotów. Siła zwycięskiej pracy tkwi więc w umiejętności zachowania przez artystkę oryginalności i wartości artystycznej realizacji, która żongluje formami z innych dziedzin, a zwłaszcza z mało szlachetnej kultury marketów.

Przygotowując zastawiony stół na konkurs artystyczny, Sowińska zestawia również sztukę wysoką z użytkową. Takie połączenie nie jest czymś wyjątkowym, wystarczy zwrócić uwagę, że samo wyrażenie „sztuka stołu”, które wpisało się do języka codziennego, zawiera w sobie zarówno sztukę (kultura wysoka), jak i stół (rzemiosło artystyczne w najlepszym razie, w pozostałych przypadkach mebel użytkowy). W przypadku tej pracy element użytkowy zostaje wyeliminowany, pozostawiając puste pole dla sztuki. Ten przewrotny i umiejętnie zastosowany tutaj zabieg przywołuje zarówno dadaistyczne, jak i pop-artowskie wykorzystanie przedmiotów gotowych i użytkowych w sztuce, z tym, że Sowińska dodała do niego element estetyczny – przygotowany przez nią stół jest „ładny”, można powiedzieć, że „cieszy oko”. Również tytuł pracy jest pewnego rodzaju grą słów, ale i czymś, co kryje w sobie niespodziankę.
Utylitarność sztuki wpisana w studia na Wydziale Tkaniny i Ubioru, gdzie uczy się artystka, jest widoczna w jej pracach, jednak po raz kolejny nie jest ani oczywista, ani dominująca. W jej projektach ubrań widać podobne cechy, co w nagrodzonej pracy: bogactwo form, dynamikę, rzeźbiarskość przejawiającą się dużymi kontrastami światła i cienia oraz nawarstwieniem płaszczyzn, co powoduje ich wychodzenie w przestrzeń. Wszystkie występują niezależnie od użytkowego charakteru projektowanego przedmiotu, co więcej wydają się go niwelować.

Oddalanie się od funkcjonalizmu być może wyznacza nowy kierunek artystycznych poszukiwań Sowińskiej, o czym mogą świadczyć jej najnowsze prace – abstrakcyjne obiekty wykonane z dzianin i gipsu. Po raz kolejny wykorzystała tu przedmioty używane w kuchni, takie jak tarka, lejek czy forma do pieczenia babki, jednak zanurzając je w gipsie wykluczyła ich utylitarność, a jednocześnie wydobyła z nich abstrakcyjny charakter ich form. Twardy gips zderza w tej serii z miękką dzianiną, kształty wydają się wyrastać jedne z drugich, sugerując organiczność form.

Prace Aleksandry Sowińskiej nie są oczywiste. Nie są też pretensjonalne. Artystka wykorzystuje najbardziej popularne kształty, jakimi są akcesoria kuchenne, wpisane chyba bardziej w naszą podświadomość niż świadomość, jednak potrafi je wykorzystać w twórczy sposób. Sytuując je w kontekście sztuki, odzierając z jednoznacznych możliwości interpretacji, nadaje im lekkości, o którą tak trudno, zwłaszcza na studiach. Być może w tym tkwi jej siła.

Aleksandra Sowińska (ur. 1985)
Od 2005 studiuje w Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi na Wydziale Tkaniny i Ubioru
(Spec. Projektowanie ubioru dzianego oraz form kaletniczych)

kontakt: o.sowinska@wp.pl

2009 Konkurs im.Władysława Strzemińskiego ASP Łódź
         nagroda portalu internetowego Łódź-Art
2008 Konkurs im.Władysława Strzemińskiego ASP Łódź, nominacja do nagrody
2008 Gala dyplomowa ASP Łódź, pokaz ubiorów dziewiarskich
2008 Konkurs „O złoty guzik Boruty” Łęczyca
         pokaz kolekcji autorskiej
2007 Triennale Tkaniny Unikatowej, Muzeum Propagandy Sztuki Łódź
         Wystawa prac oraz pokaz kolekcji ubiorów wykonanych z tkanin unikatowych
2005 II Przegląd Dorobku Kulturalnego Powiatu Gdańskiego
         „Cudze Chwalicie Swego Nie Znacie, wystawa rysunku"