powrót

Agnieszka Ziemiszewska – NIC OSOBISTEGO

Anka Leśniak

Przez ostatnie trzy miesiące w przestrzeni miejskiej Łodzi, Lublina i Warszawy mogliśmy natknąć się na prace Agnieszki Ziemiszewskiej „Nic Osobistego”. Projekt Ziemiszewskiej dedykowany jest przestrzeni publicznej, która coraz gęściej nasyca się komunikatami wizualnymi, głównie reklamami, a także plakatami społecznymi. Jak wiadomo komunikaty te traktują odbiorcę w sposób użytkowo-instrumentalny lub odgórnie mają nas edukować i uświadamiać w okreslonych kwestiach.

Idąc przez miasto ciągle, mimowolnie czytamy jakieś treści. Nie przywiązujemy do nich specjalnej wagi, bo wiemy, że „nadawcy” tych informacji chcą nam coś sprzedać lub o czymś pouczyć. A co cztery lata nakłonić do wyboru tej czy innej partii lub kandydata. Jednak od kilkunastu lat nośniki przeznaczone do celów komercyjno-propagandowych zaczęli wykorzystywać artyści. Przykładem jest tu choćby Galeria Zewnętrzna AMS, która w latach 1998-2000 pokazała prace 19 polskich artystów, m.in. Katarzyny Kozyry, Rafała Bujnowskiego, CUKT, Stanisława Dróżdża. Te komunikaty zaskakiwały odbiorcę tym, że trudno było je przyporządkować do któregoś z typów treści serwowanych w przestrzeni publicznej. Z nowszych prac wykorzystujących bilbordy przypomnieć warto odsłonę „Haftu Miejskiego” Moniki Drożyńskiej, gdzie artystka zainspirowana napisami nabazgranymi na murach, „grzecznie” wyhaftowała ich treść na tkaninie naciągniętej na tamborek. Co ciekawe nasmarowane na murze „Zimo wypierdalaj!” nikomu nie przeszkadzało, a zdjęcie pracy Moniki na bilbordzie już wywołało aferę medialną.

Projekt Agnieszki Ziemiszewskiej w ogólnej zasadzie wpisuje się w nurt w.w. prac, jednak tym, co go wyróżnia jest fakt, że został zaprojektowany specjalnie do przestrzeni miejskiej i tylko w tym kontekście uzyskuje pełną siłę wyrazu. To praca na pograniczu designu i sztuki. Cykl prac cechuje się spójnością graficzną, użyto w nim zdecydowanych kolorów, sugestywnego znaku i prostej, jakby „niedbałej” typografii. Mocna forma cyklu przyciąga wzrok. Jednak zamiast skierowanej „do ogółu” informacji o świetnej promocji, lub coraz popularniejszego wśród reklamodawców zwrotu „Ty” „Dla Ciebie”, bądź „Jesteś tego warta”, czytamy zdanie w pierwszej osobie: „Na to, że istnieję mam dowód. Osobisty”. Pod serdelkiem w kształcie uśmiechu widzimy napis „Lubię zwierzęta”, pod koroną „Panuję nad sobą”.

Cytując fragment tekstu artystki: „Nic osobistego” to hasło przewrotne – z jednej strony podpowiada, że wizualno-słowne komunikaty, w części językowej oznajmiane w pierwszej osobie liczby pojedynczej, nie dotyczą dziedziny subiektywności, lecz mogą pochodzić od każdego „ja”, z drugiej – sugeruje uległość wobec reguł publicznych mediów, ignorujących podmiotowość adresata przekazu. Ideą projektu jest zwrócenie uwagi na zapomniany, zdaje się, fakt, że w przestrzeni publicznej wśród masy przekazów i w lawinie komunikatów, które są jedynie zbiorem obrazów składających się na wizualność miasta, nadal istnieje człowiek i jest tu najważniejszy. Ostatecznie – to ludzie nadają sens obrazom, dokonują wyborów, wyodrębniają przestrzeń własną i publiczną, a my wciąż to, co publiczne, traktujemy w kategoriach globalnych, jakby nie dotyczących jednostki, jako nic osobistego.

Patrząc na serię „Nic osobistego” nasuwa mi się jeszcze ironiczny zwrot - „nic użytkowego”. Wszelkie komunikaty w przestrzeni publicznej mają na celu nas do czegoś zachęcić, lub rzadziej zniechęcić, są obliczone na określoną reakcję odbiorców. Co jest więc siłą projektu Ziemiszewskiej, która zawłaszcza dla sztuki kanały reklamowo-promocyjne? To, że takich tekstów tam się nie spodziewamy. Nagle uświadamiamy sobie, że musimy nic robić, aby stać się przykładem z plakatu, bo właśnie odnaleźliśmy w nim siebie...

W Łodzi projekt prezentowany w strefe Off Piotrkowska oraz w ramach akcji Niewidzialna Wschodnia.

zdjęcia: z archiwum artystki

Agnieszka Ziemiszewska Absolwentka wydziału Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, gdzie uzyskała dyplom z wyróżnieniem. Uczestniczka wystaw i przeglądów projektowania graficznego w kraju i za granicą. Laureatka nagród i wyróżnień (m.in. Grand Prix Biennale Plakatu Polskiego, 2011), stypendystka Ministra Kultury i Sztuki (2013).
 Obecnie doktorantka wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Mieszka w Łodzi.

Strona artystki:
www.ziemi.art.pl/