powrót

Rosyjscy "nonkonformiści"

Festiwalu Dialogu Czterech Kultur i Muzeum Historii Miasta Łodzi

W ramach VI edycji Festiwalu Dialogu Czterech Kultur wspólnie z Muzeum Historii Miasta Łodzi będzie prezentowana wystawa malarstwa rosyjskiego tzw. nurtu nonkonformistów. Malarstwo olejne, kolaże, rysunki i rzeźby pochodzą ze znanej prywatnej kolekcji Kendy i Jacoba Bar Gera. Wystawa obejmuje 59 prac z lat 1956-86 następujących autorów : Wagricz Bachczanian, Piotr Bielenok, Leonid Borysow, Grisza Bruskin, Iwan Czujkow, Władimir Jakowlew, Władimir Jankilewskij, Walerij Jurlow, Ilja Kabakow, Wladimir Nemuchin, Borys Orłow, Oskar Rabin, Siergiej Szabławin, Michaił Szemiakin, Michaił Szwarcman, Edward Steinberg, Władimir Weisberg, Jurij Złotnikow. 31.08-14.10.2007. Otwarcie wystawy: 31 sierpnia 2007, 18:00, Muzeum Historii Miasta Łodzi, Ogrodowa 15.

Prezentowani twórcy w latach 60/70 XX wieku należeli do awangardowego nurtu undergroundowego w Rosji.

Z oczywistych względów ten rodzaj sztuki nie cieszył się poparciem władz sowieckich. Jego przedstawiciele mieli ograniczane możliwości ekspozycji swojego dorobku tak w kraju jak i poza granicami. Wiele wystaw odbywało się jedynie na gruncie prywatnym, dla wąskiego kręgu osób zainteresowanych.

W Polsce, po ważnych aczkolwiek sporadycznych prezentacjach w połowie lat 60-tych, awangardowa sztuka rosyjska zaczęła się częściej pojawiać na wystawach dopiero od końca lat 80-tych. Ostatnimi ważnymi wydarzeniami był pokaz prac Ilii Kabakowa i Josepha Kossutha (amerykańskiego teoretyka sztuki i artysty) w 1994 r. na Zamku Ujazdowskim ("Korytarz dwóch banalności") oraz w 2002 r. wystawa "Śnieżynka" w warszawskiej Zachęcie, gromadząca prace młodych artystów rosyjskich. W maju tego roku twórczość nonkonformistów pokazała galeria BWA w Bydgoszczy.

Nonkonformiści, mający w chwili obecnej ugruntowaną pozycję w świecie sztuki, pokazywani będą w Łodzi po raz pierwszy. W kolekcji pp Bar-Gera znajdują się prace z wczesnego okresu działalności rosyjskich twórców.

Dla organizatorów Festiwalu ta wystawa ma szczególny wymiar także ze względu na osobę Pani Kendy Bar-Gera. Dotknięta tragedią II wojny światowej i Holocaustu łodzianka zdecydowała się w latach 50-tych na wyjazd do Izraela. Jednakże zawodowe obowiązki męża zawiodły rodzinę do Kolonii. I właśnie w Kolonii zaczął powstawać chyba pierwszy w Europie Zachodniej zbiór sztuki awangardystów rosyjskich. Artystyczny aspekt tego przedsięwzięcia nie był jedynym motywem działania Kendy i Jacoba Bar-Gera. Doświadczywszy prześladowania w czasie wojny Państwo Bar-Gera świadomie wspierali innych prześladowanych, choć represje nie były związane z przynależnością narodową a dotyczyły sfery myśli i wyborów artystycznych.

W dniu otwarcia Muzeum Sztuki Prześladowanej w Ashdod pod Tel Avivem w 2003 roku Kenda Bar Gera została odznaczona przez Prezydenta Niemiec Johannesa Rau'a Krzyżem Orderu Zasłużonych I klasy.

Festiwal Dialogu Czterech Kultur realizuje tę wystawę zarówno z powodu wysokiej artystycznej rangi twórczości rosyjskich nonkonformistów jak i kulturotwórczego aspektu działalności Kendy Bar-Gera.

Dyrektor Festiwalu
Ryszard M. Okuński