powrót

NAGRODA IM. KATARZYNY KOBRO DLA ZBIGNIEWA RYBCZYŃSKIEGO

Galeria Wschodnia

W 2001 roku z inicjatywy Niki Strzemińskiej, Georga von Kobro i Józefa Robakowskiego powołana została doroczna nagroda im. Katarzyny Kobro.To wyróżnienie ma uhonorować postawę progresywną i poszukującą, artystę otwartego na twórczą wymianę myśli. W roku 2008 kapitułę stanowili: Jerzy Lewczyński, Kamil Kuskowski, Aleksandra Ska, Paweł Susid. wręczenie nagrody odbędzie się w sobotę 6 grudnia 2008 r. o godzinie 17.00 w Galerii Wschodniej w Łodzi, ul. Wschodnia 29 m. 3 Fundatorem nagrody jest Dariusz Bieńkowski. Panichida w intencji śp. Katarzyny Kobro i Niki Strzemińskiej odbędzie się 6.12.08 o godzinie 13.00 w Katedrze św. Aleksandra Newskiego, Łódź, ul. Kilińskiego 65.

Artyści Artystom - NAGRODA IM. KATARZYNY KOBRO 2008
Tegorocznym laureatem nagrody jest ZBIGNIEW RYBCZYŃSKI.

Zbigniew Rybczyński, ur. 1949 w Łodzi – twórca autorskich filmów eksperymentalnych, operator, wykładowca. Jeden z najbardziej nowatorskich filmowców współczesnych – wirtuoz ekranu. Absolwent wydziału operatorskiego PWSFTviT w Łodzi.

Współtworzył neoawangardową grupę Warsztat Formy Filmowej. W szkole zrealizował etiudy „Kwadrat” i „Take five” (obie z 1972 r.). Za pomocą rozmaitych chwytów technicznych wizualizował struktury muzyczne. Łączył klasyczną animację ze zdjęciami aktorskimi, używał kamery poklatkowej, transfokatora, kopiarki optycznej, reprojektora i barwnych filtrów. Stosował nakładanie się obrazów metodą wielokrotnej ekspozycji.

Od uzyskania dyplomu w 1973 r. („Plamuz”) realizował filmy w Studiu Małych Form Filmowych SE–MA–FOR (m.in. „Zupa”, „Nowa książka”, „Święto”, „Media”, „Tango”). Artysta od początku drogi twórczej, przy pomo-cy różnorodnych możliwości techniki filmowej i pomysłów formalnych, burzył nawyki percepcyjne widzów. Odrealniał rzeczywistość. Symultaniczna organizacja obrazu (np. w „Nowej książce” z 1975 r. akcja filmu toczyła się na ekranie podzielonym na dziewięć części) doprowadziła go do zdobycia Oscara. Otrzymał go w 1983 r. za mistrzowsko zrealizowane w 1980 r. „Tango”. W dziele tym jedno miejsce widzimy w wielu wymiarach czaso-wych. Autor wykorzystał 22 ujęcia osób wielokrotnie wykonujących swoje czynności, z upływem czasu liczba ludzi w kadrze rosła. Rybczyński prowadzi grę z czasem i przestrzenią. Bawi się też innymi właściwościami świata. W niektórych realizacjach obracał obraz lub jego części o 360° („Droga do sąsiada” 1976, „Moje okno” 1979, „The Day Before” 1984). Dwa pierwsze filmy zrealizował w Austrii, trzeci już w USA, gdzie pozostał po odebraniu statuetki.

Charakterystyczną cechą jego twórczości jest rozwijanie i udoskonalanie w kolejnych dziełach wcześniej-szych pomysłów formalnych. W Stanach Zjednoczonych popularność zyskuje dzięki wideoklipom do muzyki m.in.: Johna Lennona, Micka Jaggera, Simple Minds, Chucka Mangione czy Lou Reeda. W 1987 r. otworzył własne studio (Zbig Vision Studio), które wyposażył w najnowocześniejszą aparaturę wideo, komputery i sprzęt High Definition. Techniczne możliwościgwideo i systemu HD, dla którego porzucił tradycyjną kamerę filmową, pozwalające na pracę nad dziełem w inte- gralnym związku z komputerem, stwarzają artyście warunki do demiurgicznego kreowania nowych, auto-nomicznych, absolutnie niezależnych od realności światów.

W „Schodach” („Steps”, 1987) dzięki technice blue box, pozwalającej na swobodne wkomponowanie do wykonanych wcześniej zdjęć dodatkowej akcji, ingeruje w wewnętrzną strukturę świata przedstawionego w filmie Siergieja Eisensteina „Pancernik Potiomkin”. Wpro-wadza tam swoich bohaterów – amerykańskich turystów. W „Czwartym wymiarze” (The Fourth Dimension”, 1988) niezwykle plastyczna materia wciąż zmienia kształty. Kolejne dzieła to „Orkiestra”, „Manhattan” (oba z 1990 r.), „Washington”, 1991 i „Kafka” z 1992 r. Ostatni z tychfilmów był pierwszą realizacją w stworzonym przez Rybczyńskiego systemie Motion Control i sposobie nagrywa-nia kilkuset warstw obrazu. „Kafka” – elektroniczny spektakl – to specyficzna biografia pisarza utkana z wątków zaczerpniętych zarówno z jego dzienników i listów, jak z obrazów wysnutych z jego utworów.

W latach 1994-2001 artysta pracował w międzynarodowym eksperymentalnym ośrodku filmowym w Berlinie, którego był współtwórcą. Potem powrócił do USA, gdzie opracowuje nowe programy komputerowe dla potrzeb produkcji filmowej. Ostatnim jego filmem jest „Wiersz na Manhattanie” z 2006 r. Nazywany przez krytykę współczesnym Mélièsem – magikiem kina.

Rybczyński łączy w swoich dziełach sztukę, technikę i naukę, osiągając niebywały kunszt artystyczny. Oprócz Oscara artysta ma na swoim koncie liczne wyróżnienia i nagrody, m.in.: Grand Prix w Oberhausen za „Nową książkę”, „Srebrnego Lwa” w Cannes za „Ima-gine”, Prix Italia za „Orkiestrę”, ponad to Emmy, The Golden Gate Award z San Francisco, nagrody Electronic Cinema Festival w Tokio i Montreaux, American Video Awards, Monitor Awards i wiele innych. Wykładał w PWSFTviT w Łodzi, Columbia University w Nowym Yorku, The Academy of Media Arts w Kolonii oraz Joshibi University of Art and Design w Tokio. W 2008 r. PWSFTviT w Łodzi przyznała mu tytuł doctora honoris causa.

tekst: Alicja Cichowicz

na fotografii kadr z filmu "Tango"