powrót

C.D.N. i MASTER AND MONSTER - wystawy sztuki na Festiwalu Dialogu 4 Kultur

Małgorzata Ludwisiak & Magdalena Ujma

Jaki jest Ojciec w polskich wyobrażeniach? Czy dla tworzących dzisiaj polskich artystów Ojcostwo oznacza konstrukcję czy destrukcję? Dwie duże wystawy w kamienicy przy ul. Piotrkowskiej: „C.D.N.”, której kuratorem jest Małgorzata Ludwisiak i „Master & Monster”, której kuratorem jest Magdalena Ujma, przybliżają często skomplikowane relacje z Ojcami.wernisaże: 05.05.2008, godz. 19.00. miejsce: kamienica Geyera, Piotrkowska 293/295, Łódź. Czas trwania: 5-28 września 2008. zobacz program festiwalu Muzeum Sztuki w Łodzi jako współorganizator projektu zaprasza na wernisaż. czytaj recenzję C.D.N. czytaj recenzję Master & Monster

Jaki jest Ojciec w polskich wyobrażeniach? Czy dla tworzących dzisiaj polskich artystów Ojcostwo oznacza konstrukcję czy destrukcję? Dwie duże wystawy w kamienicy przy ul. Piotrkowskiej: „C.D.N.”, której kuratorem jest Małgorzata Ludwisiak i „Master & Monster”, której kuratorem jest Magdalena Ujma, przybliżają często skomplikowane relacje z Ojcami. Jednocześnie pozostają w relacji do przewodniego tematu tegorocznej edycji Festiwalu Dialogu Czterech Kultur, jakim są właśnie „Ojcowie”.

C.D.N traktuje przeszłość jako fundament, na którym trzeba budować przyszłość i swoją tożsamość.
Bez zanurzenia się w przeszłość, nie wiemy kim jesteśmy, ani nie jesteśmy w stanie przewidzieć (czy zmanipulować) kim będziemy. Dziedziczymy geny, życiowe historie, nerwice i talenty całych pokoleń nieznanych nam często (nawet z opowieści) osób, składających się na nasze drzewa genealogiczne. Pierwszoplanową rolę odgrywa na ogół postać ojca - pierwszego konstruktora, ale też nierzadko pierwszego destruktora naszej rzeczywistości. Nie mamy wpływu na jakość tego spadku, nie jesteśmy też w stanie ogarnąć, przeliczyć czy rozłożyć na czynniki pierwsze jego bogactwa. A jednocześnie nie sposób zrozumieć swojej kompozycji fizycznej, psychicznej, kulturowej i duchowej, bez dokonania skoku wstecz - w nieznane. Ta introspekcja bynajmniej nie musi wiązać się z psychoanalityczną traumą. Postaci naszych przodków czy figury - często pokrzywione - naszych ojców nie muszą straszyć niczym zapuszczone gabinety krzywych luster. Odpowiedź na pytanie „kim jestem” jest poniekąd powiązana z wróżbą „kim będę”, ale też „kim mogę być”, „w obrębie jakiego pola mogę działać”. Po tym, co jest teraz, nastąpi ciąg dalszy. Nie musi być on jednak poddany ślepemu determinizmowi. Analiza przeszłości może posłużyć do twórczej syntezy. Wzajemny układ projektów w ramach wystawy ma budować tego rodzaju napięcie, by widz mógł doświadczyć swojego prywatnego wpiekło - i wniebowstąpienia, aż po końcowy akt wybaczenia, niczym głęboki oddech ulgi.

Zaproszeni do projektu artyści to Piotr Bosacki, Grupa Sędzia Główny, Paweł Hajncel, Leszek Knaflewski, Kamil Kuskowski, Konrad Kuzyszyn, Artur Malewski, Agata Michowska, Magdalena Moskwa, Łukasz Ogórek, Anna Orlikowska, Józef Robakowski, Jakub Stępień ‘Hakobo’ i Ryszard Waśko.

Sięgnęli do swojej pamięci i niepamięci. Każdy z nich wypowiedział się na temat tożsamościowego spadku w innej, właściwej sobie poetyce - od niezwykle silnej i emocjonalnie nacechowanej formy przez ironię po wizualną, lapidarną lirykę - stosując różne metody rozkodowania przeszłości i teraźniejszości oraz podejmując odmienne wątki. Niektórzy sięgnęli wręcz po historie niezwykle intymne, czasem dramatyczne. Każdy z artystów odbył drogę wstecz do źródeł bardzo osobistych. Dopiero po zlokalizowaniu swojej prywatnej sfery Primum Mobile, można bowiem podjąć próby rekonstrukcji czy konstrukcji tego, co dalej nastąpi.

kurator: Małgorzata Ludwisiak

Wystawa Master & Monster jest poświęcona postaci ojca kształtowanej przez wymagania, jakie stawia przed mężczyznami tradycja, kultura popularna i współczesny styl życia. Główną rolę odgrywa postać nieobecnego ojca, na temat którego snuje się fantazje. Na wystawie pojawiają się dwa punkty widzenia: ojców (przełożonych, wychowawców) i osamotnionych dzieci. W sferze emocjonalnej tęsknota, gniew i ból mieszają się z czułością, a także gotowością do wybaczania i nowego spotkania. Polacy mają problem z ojcostwem.

W Polsce po 1989 roku przemiany obyczajowe uległy przyśpieszeniu przy jednoczesnym rosnącym oporze części społeczeństwa, dzisiejsi Polacy są zatem mieszanką tradycjonalistów i rewolucjonistów. Mówi się nawet, że zrobiono krok wstecz, bo dzisiaj ideałem ma być konserwatywny model rodziny (z łatwością łączący się z wizją neoliberalną): ojciec pracuje, a matka przebywa w domu. Ten postulat jednak nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistości: jak dawniej, tak dzisiaj kobiety zajmują się domem i pracują jednocześnie.

W polskiej tradycji dzieci były wychowywane przez matki pod nieobecność ojców. Istniały różne rodzaje wycofania się: ojcowie wybierali nieobecność emocjonalną, emigrację wewnętrzną bądź realną, oddawali się pracy, bądź spiskowali. Dlatego też ojciec w polskich wyobrażeniach ukryty jest pod postacią Obcego lub Nieobecnego. Jego obraz przybiera formy kształtowane przez fantazję, niekiedy wręcz potworne, w których udział mają tęsknota i ból dziecka z powodu domniemanego odrzucenia.

Obecnie jednak ta prawidłowość przestaje być rzeczą oczywistą. Młode pokolenie buntuje się przeciwko takiej koncepcji ojca, cena za nią bowiem jest wysoka, sami mężczyźni zaczynają dążyć do większego kontaktu z dziećmi. Starają się odnowić wzory męskości, na przykład poprzez kontakt z naturą, by w ten sposób pokazać alternatywny model ojcostwa.
Do tych problemów odnoszą się do prace takich artystów, jak Basia Bańda, Olaf Brzeski, Teresa Czepiec-Chwedeczko, Elżbieta Jabłońska, Paulina Kara, Artur Malewski, Daniel Rumiancew, Grzegorz Sztwiertnia, Marta i Michał Zasępa.

kurator: Magdalena Ujma

reprodukcje prac
Artur Malewski
Piotr Bosacki