powrót

Projekt artystyczny „My” - część I.

Galeria Wschdnia

20 listopada, godz. 15 Plac Wolności - PRZEKAZ - akcja artystyczna Agnieszki Chojnackiej, godz. 15.30 - TRANSMISJA - wideoinstalacja Remigiusza Wojaczka w Galerii Wschodniej, godz. 17.00 - CYRKULACJA - pokaz wideo Anny Orlikowskiej, Manufaktura (ekran na Rynku).

„Jak można dziś powiedzieć «my»”? Owo pytanie, sformułowane wprost przez francuskiego filozofa Jean-Luc Nancy'ego, przenika współcześnie wiele dyskursów filozoficznych i stanowi jeden z głównych wymiarów praktyki politycznej i dialogu międzykulturowego. Chcemy zadać to pytanie młodym artystom i artystkom, proponując im, by w kilkuczęściowym projekcie odnieśli się do wybranych aspektów zagadnienia wspólnoty.
„My” wydaje się być jednym z pojęć, które eksponują zasadniczą złożoność, ambiwalencję i konstytutywne paradoksy współczesności. Z jednej strony „my”, jest zwyczajowo ustawiane w relacji do pewnego „wy” lub „oni”, wręcz definiowane przez relację z jakimiś „innymi”. Relacja ta może przyjmować różne formy: od nienawiści, agresji, wykluczenia, hierarchii czy dominacji do etycznego uznania, poszanowania, prostej afirmacji odmienności i ciągłych prób negocjowania wspólnego kształtu koegzystencji.
„My” może więc odnosić się do tożsamości partykularnej wspólnoty – rozumianej jako jedna z wielu. Jej tożsamość może być uznawana za z góry daną w swej istocie, opartą na trwałym, esencjalnym fundamencie, który ma się ukazać w swej jednolitości dzięki praktykom wykluczenia, oczyszczania i ofiary. Można też jednak starać się, by tożsamość ta przybierała raczej formę procesu nieskończonej identyfikacji – by zawsze pozostawała konstrukcją in statu nascendi, otwartą na zdarzenia i transformacje.
Z drugiej strony, „my” wydaje się w sposób nieunikniony zachowywać niejasne i problematyczne odniesienie do czegoś uniwersalnego, do czegoś, co dotyczy „nas wszystkich” i co „my wszyscy” dzielimy. Uniwersalność ta może być z kolei rozumiana jako coś ogólnego, abstrakcyjnego, jako unifikująca totalność. Może też jednak być ujmowana jako coś niepowtarzalnego, osobnego, co powszechnie przysługuje każdej konkretnej jednostce, choć za każdym razem, w przypadku każdej jednostki, przyjmuje różną postać.

A zatem, zarysowuje się tu zarazem niezbywalna wspólnotowość oraz konieczny dystans i różnica. Tak ukształtowana, wewnętrzna złożoność „my” otwiera szeroką przestrzeń dla artystycznych interwencji.
Narzucają się też następujące pytania, mogące stanowić ramę dla działań artystów i artystek: Jak odnieść się do przeszłych postaci „my”? Jak tu i teraz, w lokalno-globalnym miejscu oraz czasie, należy pomyśleć „my”, jak je kształtować i praktykować? Jakie konkretne formy koegzystencji i współdziałania może przyjąć „my”? Na jakie „my” nas stać? Jakim „my” możemy i powinniśmy – a jakim nie powinniśmy być? Co więcej: jak liczne jest „my”, które tkwi w jednostkowym człowieku? Czy „my” może rozciągać się poza granice wspólnoty ludzkiej, np. w kierunku tego, co zwierzęce?
A także: czy można – dzięki artystycznej pomysłowości i inwencji – wskazać jakieś zarysy „my” nadchodzącego z przyszłości? Czy artyści i artystki mogą – i chcą – jeszcze mówić w imieniu jakiegokolwiek „my”? Czy jest szansa, by na nowo ukształtowało się jakieś „my” młodych łódzkich artystów i artystek?

Do części pierwszej projektu, dotykającej komunikacyjnego aspektu wspólnoty, a zatytułowanej „przekaz – transmisja – cyrkulacja” zaprosiliśmy odpowiednio Agnieszkę Chojnacką, Remigiusza Wojaczka i Annę Orlikowską. Część pierwsza będzie realizowana 20 listopada 2008 roku, w Łodzi, w trzech miejscach: Agnieszka Chojnacka zrealizuje akcję artystyczną w przestrzeni powietrznej nad Placem Wolności, Remigiusz Wojaczek przygotuje wideoinstalację w Galerii Wschodnia, zaś Anna Orlikowska zaprezentuje pracę wideo na zewnętrznym ekranie, usytuowanym na Rynku w Manufakturze.
Zaproszonym artystom zaproponowaliśmy przygotowanie realizacji, w których metafory „przekazu”, „transmisji” oraz „cyrkulacji” zarówno określałyby samą strukturę pracy, jak i stanowiły jej temat – swoisty pryzmat, przez który spróbują oni spojrzeć na ramowe zagadnienie projektu i odpowiedzieć na pytanie: „Jak można dziś powiedzieć «my»”?

Projekt „My” wchodzi w skład programu MAKNITE, współfinansowanego przez Unię Europejską i prowadzonego przez wiedeńskie MAK - Österreichisches Museum für angewandte Kunst/Gegenwartskunst: Austriackie Muzeum Sztuki Stosowanej/Współczesnej. Partnerem instytucjonalnym programu MAKNITE jest w Łodzi Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania. Projekt „My” będzie się składał z pięciu części, realizowanych w Łodzi od listopada 2008 do grudnia 2009.

Idea i organizacja projektu: Konrad Kuzyszyn/Łukasz Ogórek/Tomasz Załuski