powrót

„Z dziedzictwa wyprowadzić dalsze twórcze ciągi"

Muzeum Włókiennictwa

Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi zaprasza na wystawę: „Z dziedzictwa wyprowadzić dalsze twórcze ciągi – kolekcja tkaniny podwójnej w zbiorach Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi”. Czynną od 10 grudnia 2008 do 31 stycznia 2010. Wernisaż: 10 grudnia 2008 o godz. 13.00.

Uwaga: wernisażowi towarzyszyć będzie pokaz tkania i przędzenia w wykonaniu tkaczek ludowych z Podlasia – Teresy Pryzmont z Wasilówki i Filomeny Krupowicz z Janowa

Tytuł wystawy – podkreślający rolę ciągłości kulturowej – to motto zaczerpnięte z myśli prof. Eleonory Plutyńskiej, artystki, pedagoga i entuzjastki kultury ludowej, której ideą było stworzenie wspólnego nurtu sztuki ludowej i profesjonalnej oraz wpajanie szacunku dla tradycji.

Zamiarem kuratorek wystawy jest pokazanie owej ciągłości oraz przenikania się różnych wątków kulturowych, przybliżenie mało znanej i niezwykle trudnej techniki tkackiej oraz pokazanie różnorodności rozwiązań artystycznych uzyskiwanych dzięki tej technice. Na wystawie zaprezentowanych zostanie około 80 tkanin podwójnych pochodzących ze zbiorów Działu Tkaniny Ludowej i Działu Tkaniny Artystycznej Centralnego Muzeum Włókiennictwa, uzupełnionych o kilka wypożyczeń ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie oraz ze zbiorów prywatnych. Zwiedzający będą mogli poznać technikę dzięki filmowi „Tajniki podwójnego piękna”, zrealizowanemu przez Jerzego Bezkowskiego, znanego reżysera filmów popularnonaukowych oraz dzięki prezentacjom multimedialnym.

Prezentowane na wystawie ludowe tkaniny podwójne pochodzą z północno-wschodniej Polski z lat 1880-2008. Służyły pierwotnie do nakrywania stołów lub łóżek i były obowiązującą częścią wiana wnoszonego przez pannę młodą do małżeństwa. Z czasem stały się ścienną tkaniną dekoracyjną o nowym repertuarze treściowym, cenioną również poza środowiskiem wiejskim. Są to wzorzyste tkaniny dwuwarstwowe, z reguły wełniane i dwubarwne, w których lewa strona jest kolorystyczną odwrotnością prawej. Warstwy przeplatają się wzdłuż krawędzi wzoru i dają się z łatwością rozdzielić w partiach tła. Technika tkania pozwala na zastosowanie w kompozycji bogactwa różnorodnych motywów, z tkaniem scen figuralnych o charakterze narracyjnym włącznie. Do ocalenia i zachowania niezwykle pięknych tkanin podwójnych przyczyniło się grono entuzjastów i popularyzatorów sztuki ludowej. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje prof. Eleonora Plutyńska.

Klimat okresu powojennego, gdy inspiracje ludowe stanowiły bardzo ważny czynnik kształtujący sztukę użytkową, sprzyjał propagowaniu tkaniny podwójnej wśród artystów profesjonalnych. Tkaniną podwójną zajmowało się wielu twórców, których nazwiska łączone są z sukcesami "polskiej szkoły tkaniny" w XX wieku.

Na wystawie zaprezentowane zostaną prace artystek ze środowiska warszawskiego –kompozycje w większości zrealizowane w latach 50. i 60. Drugą grupę stanowią tkaniny realizowane przez twórców związanych z Łodzią, zapoczątkowane pracami prof. Bolesława Tomaszkiewicza. Kolekcja pokazuje ewolucję traktowania techniki dwuosnowowej – od wypowiedzi bliskich sztuki ludowej do kreacji artystycznych daleko odbiegających od tradycyjnych form i konsekwentnie badających artystyczne możliwości tkaniny podwójnej.

Kuratorzy: Lidia Zganiacz, Katarzyna Biłas
Aranżacja: artysta plastyk Franciszek Kłak

tkaniny na fotografiach:

Anna Urbanowicz-Krowacka,"Konstelacje", Warszawa 1963. Fot. Lech Andrzejewski. Własność Centralnego Muzeum Włókiennictwa

Eleonora Plutyńska, "Trójkąty", Warszawa (Janów), 1960. Fot. Lech Andrzejewski. Własność Centralnego Muzeum Włókiennictwa

Bolesław Tomaszkiewicz "Piramida z dwoma kwadratami", Łódź, 1987-1988. Fot. Lech Andrzejewski. Własność Centralnego Muzeum Włókiennictwa