Muzeum Kinematografii, Łódź, 14 kwietnia 2012
wernisaż wystawy Zarejestrowane i panel dyskusyjny Dlaczego artystki znikają?
foto: Tomasz Komorowski

wystawa Zarejestrowane 14 kwietnia - 6 maja 2012
wystawa w ramach 4 Festiwalu Sztuka i Dokumentacja, foto: Anka Leśniak

Anka Leśniak ZAREJESTROWANE
kuratorka: Alicja Cichowicz

Projekt Zarejestrowane jest kolejną realizacją Anki Leśniak na temat roli kobiet w historii i historii sztuki. Zarejestrowane kontynuuje problemy podjęte w pracy pt. Fading Traces, gdzie autorka na podstawie rozmów z artystkami, które zaczynały swoją karierę w latach 70. i do dziś działają twórczo, próbowała ustalić przyczyny znikania nazwisk kobiet z historii sztuki. Pytała dlaczego zostało ich tak mało, w porównaniu do mężczyzn-artystów z tego pokolenia.

Dziś panuje przekonanie, że teraz jest wiele kobiet w sztuce i problem równych szans kobiet i mężczyzn już się rozwiązał. Anka Leśniak w projekcie Zarejestrowane zadaje pytanie na ile to przekonanie jest poparte faktami. Czy faktycznie ilość kobiet wystawianych w galeriach sztuki znacząco się zwiększyła w ciągu trzech ostatnich dekad? Czy więcej ich wykłada na uczelniach artystycznych? Wreszcie czy one same czują, że problemy, z którymi stykały się starsze od nich artystki, dziś są już nieaktualne.

Na Zarejestrowane składa się instalacja wideo, obrazy, animacja oraz książka artystyczna. Punktem wyjścia dla instalacji wideo są wywiady, które przeprowadziła Anka Leśniak z artystkami młodego pokolenia. Instalacja wideo jest rodzajem dialogu między artystkami, przez co daje żywszy obraz sytuacji kobiet we współczesnej sztuce polskiej. Anka Leśniak sięgnęła także do archiwów wybranych galerii lat 70., które nadal prowadzą działalność. Na ich podstawie porównała liczbę kobiet i mężczyzn wystawianych na przestrzeni lat. Ta statystyka została przedstawiona w formie obrazów, pozornie abstrakcyjnych, które jednak zawierają w sobie zakodowane informacje. Książka artystyczna zawiera fragmenty wypowiedzi, które najbardziej podziałały na autorkę projektu w czasie rozmów przeprowadzonych z artystkami jej pokolenia. Animacja zawiera dane dotyczące zatrudnienia kobiet na uczelniach artystycznych oraz anonimowe wypowiedzi osób wykładających na Akademiach Sztuk Pięknych.

W projekcie Fading Traces autorka stała z boku, stawiając siebie w roli słuchaczki historii starszych od niej artystek, rekonstruujących atmosferę czasów ich młodości na podstawie wspomnień, tworząc "historię opowiadaną" inną w swej istocie od historii pisanej przez historyków sztuki.

W realizacji Zarejestrowane zabiera głos, gdyż jest częścią aktualnej sceny sztuki i problemy o których mowa dotyczą także jej samej. Kieruje pytania do swoich rówieśniczek, urodzonych w latach 70/80. Powstaje pętla czasu, która uwidacznia zmiany ale i trwanie stereotypów. Ukazuje się proces kontynuacji mówiący o pionierskiej roli kobiet w sztuce lat 70., które przygotowały grunt dla sztuki kobiet dziś.

Artystki biorące udział w projekcie: Karolina Breguła, Izabela Chamczyk, Agnieszka Chojnacka, Iwona Demko, Monika Drożyńska, Magda Komborska, Anka Leśniak, Katarzyna Majak, Kamila Mankus.

tekst: Karolina Jabłońska

panel dyskusyjny DLACZEGO ARTYSTKI ZNIKAJĄ
prowadzenie: Eliza Gaust
udział: Anna Markowska, Izabela Chamczyk, Anka Leśniak

Po otwarciu wystawy Zarejestrowane miała miejsce dyskusja poświęconej projektowi Anki Leśniak. Tytułowe zarejestrowane to osiem artystek młodego pokolenia, z którymi rozmawia autorka projektu, a także ona sama, jako dziewiąta zarejestrowana. Projekt jest kontynuacją wcześniejszych poszukiwań Anki Leśniak, dotyczących roli kobiet w historii sztuki, a w szczególności jej ostatniej realizacji Fading Traces. W poprzedniej pracy autorka prowadzi dialog z artystkami wcześniejszego pokolenia, które swoją karierę rozpoczynały w latach 70. w Polsce. Najnowszy projekt - Zarejestrowane jest swoistą pętlą czasową - tym razem wypowiadają się artystki, które urodziły się wówczas, gdy ich poprzedniczki zaistniały już w obszarze sztuki. Opowiadają one o swoich doświadczeniach związanych z radzeniem sobie w dzisiejszych realiach sztuki.

Dyskusja była okazją, aby przyjrzeć się wybranym przez Ankę postaciom kobiet-artystek i postawić kilka pytań, które bezpośrednio wynikają z projektu.

Co zmieniło się przez te 40 lat w obszarze sztuki? Czy problemy dotykające poprzednie pokolenie artystek przestały być aktualne, czy może wręcz przeciwnie? I wreszcie - dlaczego artystki nadal znikają?

W dyskusji udział wzięły: dr hab. Anna Markowska - wykładowczyni w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, Izabela Chamczyk - jedna spośród dziewięciu artystek występujących w wideo-instalacji oraz autorka projektu Anka Leśniak. Prowadzenie panelu: Eliza Gaust (Instytut Kultury Współczesnej, Uniwersytet Łódzki)

Panel organizowany został we współpracy z Klubem Krytyki Politycznej, Swietlica w Łodzi.